Zin van een Ondernemingsplan

Tijdschrift Carrière Plus

2e jaargang nr. 4 /
januari 1988



Bedrijfskunde in een notendop: Het ondernemingsplan

In de vorige uitgave van Carrière Plus schreef ik over de achterliggende visie van het samenbrengen van Startende Ondernemingen,studenten Bedrijfskunde en Ondernemingsplannen, zoals wij dat op de Erasmus Universiteit deden tijdens de bekendmaking van het Ondernemingsplan van het Jaar.
Deze keer wil ik die visie beschrijving afronden door toe te lichten waarom het zo belangrijk is startende ondernemers en eerste jaars studenten bij elkaar te brengen.

Bij dat samenbrengen spelen een zestal overwegingen een rol:
1.Bedrijfskunde pretendeert, zoals hierboven al aangegeven, een interdisciplinai-
re wetenschap te zijn, waarbij overeenkomstig de praktijk van het bedrijfsleven,
het erom gaat de inzichten van de afzonderlijke monodisciplines te integreren en
op hun onderlinge wisselwerkingen te analyseren. Waar kan dat beter dan bij een
startend bedrijf, waar alle relevante vragen omtrent rechtsvorm,financiering,pro-
duct/markt en organisatie gesteld en beantwoord dienen te worden?
2.Vanuit het oogpunt van maatschappelijke verantwoordelijkheid is het volgende
op te merken: het belang van kleine ondernemingen voor het maatschappelijk en
economisch leven is evident, gezien hun bijdrage aan nationaal product, economi-
sche groei, werkgelegenheid en vernieuwing.Startende ondernemingen horen hierbij en zijn mede bepalend voor de groei en omvang van de categorie kleine ondernemingen. Iets wat een beetje buiten dit verhaal valt maar wat ik toch wel kwijt wil is het volgende: Als het waar is, wat alom wordt beweerd, dat mensen tegenwoordig mondiger, zelfbewuster, beter opgeleid, zelfstandiger, creatiever en verantwoordelijker zijn en bovendien hun werksituatie als middel zien om dat verder te ontwikkelen, dan durf ik de uitspraak te doen dat het zelfstandig ondernemerschap als fenomeen in betekenis en omvang nog een grote vlucht zal maken. Dit is in tegenstelling tot de meer gangbare opvatting van een aantal deskundigen die beweren dat het starters-hausse feitelijk al voorbij is.
3.Het ontbreken van veel bedrijfskundige kennis, hetgeen te verwachten is van eerste
jaarsstudenten, is ook een kenmerk van de meeste Startende ondernemers, zo blijkt
uit onderzoek. Het positieve daarvan is dat'die kennis' dan ook niet als een drempel of barrière tussen beide fungeert. Anders gezegd: het ontbreken van veel kennis maakt
dat studenten opener, onbevooroordeelder en creatiever durven te zijn en die kwa-
liteiten zijn nodig om een goed ondernemingsplan te kunnen maken, waarover later meer.
4.Een goede bedrijfskundige hoeft per definitie nog geen goede ondernemer te
zijn. Het omgekeerde is trouwens ook waar. Dat ze van elkaar kunnen leren is
hierboven al aangegeven.
5.Minder zwaarwegend, maar toch het overwegen waard is het feit dat eerste jaars
studenten en Startende ondernemers feitelijk in dezelfde onzekere situatie verkeren.
Beiden staan aan de start van een nieuwe levensfase, gebaseerd op bepaalde ver-
wachtingen en voorstellingen en waarbij het nog de vraag is of die gerealiseerd zul-
len worden.
6.Bij iets wat nog in 'ontwikkeling/wording' is, zoals het starten van een onderne-
ming is de rol van geïnteresseerde gesprekspartner, vraagsteller en meedenker
in de sfeer van gelijkwaardigheid belangrijker, dan de rol van deskundige beoorde-
laar of adviseur, die in een later stadium belangrijk is. Daarmee ben ik gekomen bij
de laatste vraag, namelijk waarom een ondernemingsplan?

De betekenis van een ondernemingsplan voor de Startende onderneming c.q. startende ondernemer moge duidelijk zijn: voor een ondernemer is een dergelijk plan zinvol, omdat:
1. Het fungeert als voorbereiding op het starten van een onderneming. Iedereen leeft met plannen in zijn hoofd; door ze op te schrijven ontstaat ordening, verdieping en bijsturing. Het op papier uitwerken van plannen vereist doorzettingsvermogen en inzicht en toont tegelijkertijd de zwakke plekken of de nog ontbrekende stukken.
In een ondernemingsplan komen alle verschillende ondernemingsaspecten en -gebieden afzonderlijk, als ook in hun onderlinge samenhang en wisselwerking aan de orde.
2. Het bijdraagt tot het feitelijke starten i.v.m. het gebruik ervan bij het verkrijgen van vergunningen, financieren etc.
3. Het een nuttig plannings- en controledocument na de feitelijke start is. Ik ben dan ook van mening dat het opstellen van een ondernemingsplan geen routinematige invuloefening is, maar juist voorstellings-, invoelingsvermogen en creativiteit vraagt, om voor iedere situatie de juiste aanpak te vinden.
Verder heb ik hopelijk voldoende uitleg gegeven aan de titel van mijn verhaal, namelijk dat het opstellen van een ondernemingsplan een optimaliseringsprobleem is, oftewel een zoeken naar het juiste evenwicht in de gegeven omstandigheden.
Het Beste Plan is daarom altijd een relatief begrip maar dan relatief in de ware betekenis van 'in relatie tot'. Als afsluiting nog iets om over na te denken:

Bij zelfstandig ondernemerschap heeft men het vaak over ondernemingszin. Bij het zoeken naar de betekenis ervan kwam ik op drie betekenissen:
1.Het meest voor de hand liggend is: de zin om te ondernemen (misschien een
beetje flauw, maar je moet het maar leuk vinden om risico's te nemen).
2.De tweede uitleg gaat al wat dieper namelijk 'Ondernemen als zingevende activi-
teit', oftewel het geeft zin in de betekenis van doel en inhoud aan je leven, omdat je actief vormgeeft aan je eigen toekomst.
3.De laatste uitleg die ik kon bedenken was die van: 'Een zintuig hebben voor het
ondernemen (iets dat je niet kunt aanleren, maar waarvoor je een zekere aanleg
hebt, die hoogstens ontwikkeld kan worden. Illustratief voor deze gedachtegang
is de uitspraak: 'Een ondernemer neemt op een 'bepaalde' manier waar en interpre-
teert de resultaten ervan in termen van kansen en bedreigingen'!